Gildekroniek & ROTTEN 2024
Enkele weken geleden, op zondag 7 juli 2024, vond bij de Sint-Jorisgilde Brecht het Rotten plaats. Naar aanleiding hiervan ging ik op zoek naar de diepere betekenis hiervan;
De deelnemende schutters geven hierbij elk een pijl in de handen van de hoofdman. Deze neemt de pijlen samen en gooit ze op in de buurt van de “steek” of “dook” (een voorwerp, gelijkend op een schroevendraaier, dat gebruikt wordt bij het opspannen van de bogen).
Pijlen die het dichtst bij de steek vallen vormen 1 ploeg (“Bloem”), deze die verder vallen, vormen de andere ploeg (“Blad”). Bedoeling is uiteraard van een gelijk aantal schutters te hebben in elke ploeg, is dit niet het geval, dan telt het resultaat van 1 van de schutters uit de ploeg met het laagste aantal schutters, dubbel.
De beide ploegen nemen het tegen elkaar op, de resultaten worden op een specifieke wijze genoteerd, waarbij het aantal witte rozen doorslaggevend is. De verliezende partij houdt de winnende partij vrij, en trakteert de winnaars. Gildebroeders die niet aanwezig zijn op deze speciale schutterij, worden beboet met het “Rotgeld”, dat op 3 november dient betaald te worden.
Betekenis van het woord “Rotten”;
Deken Frans van Looveren legde uit dat men onder ROT dient te verstaan: een groep personen (10-20), die samen voor een doel gaan. Een ROT zou vergelijkbaar zijn met een companie of een peloton, om het in legertermen uit te drukken.
Opzoekwerk van Ouderman Willy van Gastel bracht het volgende aan het licht:
“In de Sint-Jorisgilde en in andere historiche gilden heeft het woord “rotten” een specifieke betekenis. Een “rot” is een term die gebruikt wordt om een groep schutters of leden binnen de gilde aan te duiden. Deze rots worden vaak geleid door een “rottemeester” of “rotscommandant”, die verantwoordelijk is voor de discipline en het functioneren van de groep. Het gebruik van deze term komt dus ook weer voort vanuit een militaire structuur, waarbij een “rot” een eenheid was binnen het leger. In de context bij onze Sint-Jorisgilde, verwijst het Rotten naar het organiseren en indelen van de schutters in groepen, die het tegen mekaar opnemen bij een schutterij.
Hoelang bestaat het “Rotten”;
Navraag bij meerders gildebroeders leert dat het rotten al gebeurt “zolang men weet”! Dus allicht al meer dan 50 jaar!
Hoewel ik in het dekenboek van 1800 de term “Rotten” niet kon terugvinden, lijkt het er sterk op dat deze traditie reeds eeuwenoud is. Zo is terug te vinden dat onze gilde “zilveren schalen won op het Landjuweel in Oosterhout, op de eerste zondag van september in 1565”.
Ook is er reeds sprake van de Koningsschietingen ( met gepaste vieringen!) vanaf 1601. Er is geen sluitend bewijs, maar aangezien onze gilde tal van eeuwenoude tradities herbergt (onder andere ook het opstappen in de processies van Brecht en Sint-Lenaarts), is de kans groot dat het “Rotten” ook ver terug gaat in de tijd!
Wat in andere gildes;
Ik stelde de vraag aan H. Vanderhenst, Opperhoofdman van de Hoge Gilderaad van de Kempen. Hij was niet direct op de hoogte over het Rotten. Wel verwees hij naar het “Heulen”: een speciale schutterij die in sommige gildes plaatsvindt (of plaatsvond). Zijn beschrijving komt in grote lijnen overeen met het Rotten.
Frans Snijders, gildekenner van Minderhout, bracht wel aan dat in Rijsbergen(Nederland), reeds vanaf 1790 “in rotten” wordt geschoten. De gildebroeders moesten op zondagnamiddag om 15u aanwezig zijn om te “heulen” (= ingedeeld worden in groepen). Ook daar ging(gaat) het over een speciale schutterij, waarbij de resultaten op een specifieke manier worden opgeteld. Vanuit Kempesche zijde is hem echter niets bekend.
Besluit;
Het “Rotten” en het “Rotgeld” zijn vaste begrippen in onze Sint-Jorisgilde van Brecht, en dat gedurende, allicht, reeds meerdere eeuwen. Zij maken deel uit van het historisch patrimonium binnen onze vereniging, en dienen dus in ere gehouden te worden!
Gildebroeders ( of niet-gildebroeders) die meer informatie weten of kennen van het “Rotten”, mogen dat graag laten weten! Des te meer informatie, des te beter!
ROTTEN 2024
Op zondag 7 juli om 17u, vond het jaarlijks “ Rotten “ plaats. Ook al was het niet overdreven warm, toch konden we rekenen op een schuchtere zomerzon!
Er boden zich aanvankelijk 13 schutters aan, waaronder Tessa, 1 gildezuster. Later zou Frans van Looveren zich ook nog aanbieden, waardoor de spanning ten top steeg!
Na het opwerpen van de pijlen door onze Hoofdman Achiel van Ballaert, kwamen volgende ploegen tot stand:
-Bloem ( de 7 pijlen die het dichtst tegen de steek belandden): Jan Vermeiren, Stefaan Joosen, Davy Wouters, Koen Wens, Kurt Bartholomeeusen, Marcel Joosen en Marcel Vrints
-Blad ( de 7 pijlen die iets verder belandden): Niels van Ginneken, Tessa Notelteirs, Willy van Gastel, Manu Bruneel, Kris van Ginneken, Robin van Ham, Frans van Looveren.
Het werd een verwoede strijd, waarbij Frans Van Looveren er in slaagde met zijn 3 rozen de stand in evenwicht te brengen. Uiteindelijk trok “Bloem” het laken naar zich omdat bij gelijk stand het totaal geschoten rozen de doorslag geeft . “Bloem” won de strijd met 15 tellende rozen tegenover “Blad” met 13 tellende rozen.
De verliezende partij, “Blad”, hield zich aan de afspraak en betaalde het gelag, de winnende partij “Bloem” werd door hen getrakteerd!
Gildebroeders die niet aanwezig waren op dit traditioneel gebeuren, zullen beboet worden met het gekende “Rotgeld”, dat op 3 november zal geïnd worden, zoals de Caerte dit voorschrijft!
Het was weerom een hoogdag voor onze gilde! Bekijk zeker ook de foto’s!
Jos van Dijck- Archivaris
Willy van Gastel- Ouderman
Achiel Van Ballaert- Hoofdman